After life

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Japan, 1998
• Regie: Kore-eda Hirokazu
• Met: Takashi Mochizuki en Shiori Satonaka
• Scenario: Kore-eda Hirokazu
• Camera: Yutaka Yamazaki
• Montage: Kore-eda Hirokazu
• Art directie: Tochihiro Isimi en Hideo Gunji
• Muziek: Yashuhiro Kasamatsu
• kleur, mono, 118 minuten
• Gezien: 19 september 1999, 't Hoogt, Utrecht

Een paar jaar geleden maakte de Japanse regisseur Kore-eda Hirokazu grote indruk met Maborosi. Hierin toonde hij op schrijnende en haast woordloze wijze hoe een jonge vrouw de zelfmoord van haar man verwerkt. Ook After life gaat over de dood, maar nu gezien vanuit de overledenen. Dat levert een veel vrolijker beeld op, dat getuigt van liefde voor het leven.

After life speelt in een verlaten kantoorgebouw dat dienst doet als station tussen leven en dood. De gestorvenen krijgen er de opdracht om in paar dagen één dierbare herinnering te kiezen. Deze zal op film worden vastgelegd en bij vertoning zal de dode al het andere vergeten en naar het hiernamaals vertrekken. Aan de basis van de film liggen honderden straatinterviews. Kore-eda, van oorsprong documentairemaker, heeft twaalf van deze verhalen uitgekozen en ze gedeeltelijk laten vertellen door de echte personen en gedeeltelijk door acteurs.

De personages en de verhalen zijn zeer divers. Ze lopen van een man die vertelt over zijn veroveringen tot een meisje dat gek is op Disneyland. Van een vrouw die zich herinnert hoe ze als vierjarige een dansje maakte voor haar broer tot een piloot die nooit vergeten is hoe de wolken er op een bepaald moment vanuit zijn cockpit uitzagen. Kore-eda laat de mensen meer vertellen over hun leven dan Japanners gewoon zijn te doen, en alleen al daarom is After life een boeiende film.

Het eerste dat duidelijk wordt is hoe groot de breuk is die de Tweede Wereldoorlog in het Japanse bewustzijn geslagen heeft. Het verschil tussen de mensen die de vernedering van het heilig geachte regime hebben meegemaakt en de generatie die Japan alleen kent als welvaartsstaat is levensgroot. Daarnaast valt op hoe klein de meeste wezenlijke herinneringen zijn. Niet de beslissende gebeurtenissen zijn het meest dierbaar, maar juist de onverwachte momenten van geluk.

Het tempo van After life ligt laag. Het geeft gelegenheid om na te denken over het eigen leven. In de normale doen is het een slecht teken als de gedachten afdwalen bij een film, maar hier is het een pre. Het lijkt er echter op dat Kore-eda bang was om de kijkers helemaal kwijt te raken. Parallel aan de getuigenissen heeft hij een plot geweven. Hier wringt de film een beetje, omdat het de aandacht wegtrekt van de in haar eenvoud prachtige werkelijkheid naar een constructie.

Het mooiste aan After life zijn de mensen. Je zou haast vergeten dat er een goed regisseur voor nodig is om ze zo tot hun recht te laten komen.