Y aura-t-il de la neige à Noël?

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• kleur, geluid, x minuten
• Frankrijk, 1996
• Regie: Sandrine Veysset
• Met: Dominque Reymond, Daniel Duval
• Scenario: Sandrine Veysset
• Camera: Hélène Louvart
• Montage: Nelly Quettier
• Art directie: Jacques Dubus
• Muziek: Henri Ancillotti
• kleur, Dolby, 90 minuten
• Gezien: 21 december 1997, 't Hoogt, Utrecht

Soms verlaat je de filmzaal met het gevoel dat je niet alleen iets gezien hebt, maar dat er ook iets met je gebeurd is. De film heeft zo'n indruk gemaakt, dat het voelt als een persoonlijke ervaring. Y aura-t-il de la neige à Noël van Sandrine Veysset is zo'n film.

De film speelt op een boerderij in het zuiden van Frankrijk. Een moeder (Dominique Reymond) woont daar met haar zeven kinderen in een ruimte zonder verwarming of toilet. De vader van de kinderen (Daniel Duval) is de eigenaar van de boerderij en woont bij zijn 'echte' familie. Hij is als een slavendrijver voor zijn bastaards en een tiran voor zijn maîtresse. Maar de liefde van de moeder en haar kinderen houdt hen op de been.

Door kleine gebeurtenissen te tonen schildert Veysset het leven op het platteland. De warmte en de kou, de idylle en de verlatenheid. Het wekt de suggestie dat de mensen van buiten dichter bij het leven staan. Men heeft elkaar harder nodig, omdat de bedreigingen dichterbij zijn.

Dat de film zo'n indruk maakt heeft zeker te maken met het spel van Dominique Reymond. Niet vaak is een moeder zo mooi verbeeldt. Haar emoties zijn klein maar intens, haar handelen is beslist en afgewogen. Ze hoeft niet veel te zeggen. Als ze in het veld, met alleen de baby in een mand naast zich, de koolrapen oogst, zegt haar houding wat ze voelt.

Ook Daniel Duval speelt een mooie rol. Hij weet geloofwaardig te maken dat de moeder ondanks alles nog steeds iets voor hem voelt. Hiervoor combineert hij gevoelloosheid met charme. Daardoor wordt voorkomen dat hij het absolute kwaad vertegenwoordigt, wat de film zou beroven van zijn subtiliteit.

Stapje voor stapje beweegt het verhaal zich naar de dramatische ontknoping. Het is een net dat zich sluit en geen ontsnapping duldt. Nergens wordt de film te sentimenteel, maar bijna niemand ontkomt aan de tranen. De liefde tussen de personages is op de kijker overgeslagen en daardoor komt hun verdriet en vechtlust des te sterker over.

Y aura-t-il de la neige à Noël is gedeeltelijk een autobiografische film: Veysset is op het land geboren. Misschien heeft ze nu alles gezegd wat ze te zeggen heeft en horen we nooit meer van haar. Maar ze heeft in ieder geval een film gemaakt om in het hart te sluiten.

Cijfer (0-10): 9