The winter guest

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, 1997
• Regie: Alan Rickman
• Met: Phyllida Law, Emma Thompson, Gary Hollywood, Arlene Cockburn
• Scenario: Sharman MacDonald (ook toneelstuk) en Alan Rickman
• Camera: Seamus McGarvey
• Geluid: Colin Nicholson
• Montage: Scott Thomas
• Art directie: Robin Cameron Don
• Muziek: Michael Kamen
• kleur, Dolby digital, 106 minuten
• Gezien: 16 december 1997, Sneak Preview, Camera, Utrecht

The winter guest is het filmregiedebuut van Alan Rickman. Eerder bracht hij het stuk al in het theater met een aantal spelers die nu ook te zien zijn. Dit zorgt, met de acteerachtergrond van Rickman, voor mooi spel. Het stoort daarom amper dat de film nogal statisch is.

Het is winter in een Schots dorp, en het is zo koud dat zelfs de zee bevroren is. Acht personen proberen, twee aan twee, warm te blijven. Frances (Emma Thompson), pas weduwe geworden, weerstaat de bemoeienis van haar moeder Elspeth (Phylida Law, de werkelijke moeder van Emma Thompson). De twee vrouwen kunnen, ondanks hun wederzijdse liefde, niet anders dan elkaar daar te raken waar 't het hardst aankomt. Frances' zoon Alex (Gary Hollywood) ontmoet Nita (Arlene Cockburn), die hem al tijden bespioneert, en blijft de rest van de dag om haar heen draaien. De schooljongens Sam (Douglas Murphy) en Tom (Sean Biggerstaff) spijbelen aan de rotskust. En de oudere dames Lily (Sheila Reid) en Chloe (Sandra Voe) gaan, zoals zo vaak, naar een begrafenis. Niet om de overledene, maar om het ritueel.

De eerste twee verhalen zijn het mooist. Het steekspel tussen moeder en dochter is zo overtuigend, dat het moeite kost om ernaar te kijken. Alsof je iets ziet wat eigenlijk voor je verborgen had moeten blijven. Emma Thompson speelt zeldzaam mooi. Over het algemeen zijn haar rollen wat geaffecteerd en koket, maar hier is ze veel ingetogener. De traagheid waarmee ze 's ochtends opstaat, in de spiegel kijkt, in bad blijft zitten, het brengt het verdriet dat Frances draagt haarscherp over. Ze hoeft geen getergd gezicht te trekken, de leegte van haar blik is voldoende. Phylida Law speelt een vrouw die uiterst fragiel, maar ook onuitstaanbaar is. Je zou een hekel aan haar willen krijgen, maar het lukt niet.

Zo meedogenloos als Frances en Elspeth elkaar behandelen, zo voorzichtig benaderen Alex en Nita elkaar. De onzekerheid over henzelf en de ander is herkenbaar en ontroerend. Waar de tienerliefde in de meeste films als een feest wordt getoond, is het hier een moeizaam spel van aantrekking en afstoting, waarvan de afloop onduidelijk is.

De gebeurtenissen tussen de twee jongens en de twee oudere vrouwen zorgen voor de noodzakelijke vrolijke noten. De verhalen kennen echter minder ontwikkeling, waardoor de personages op de achtergrond blijven. Hierdoor raakt The winter guest iets uit evenwicht, maar dat is snel vergeten als de twee hoofdverhalen weer verder gaan.

Een element is niet goed overgebracht van het theater naar de film: de kou. In de schouwburg is het niet storend dat de personages het niet echt koud hebben. Het publiek voelt toch wel hoe warm het in de zaal is. Maar in de film is het niet voldoende om te zeggen dat het hard vriest en een besneeuwd decor te gebruiken. De kou moet te zien zijn op de huid en de lippen, te horen zijn in de ademhaling. En de personages moeten zeker geen kleren dragen die op een gemiddelde herfstdag al aan de dunne kant zijn.

Ondanks wat kleine onvolkomenheden in de film kan Rickman voor de dag komen met The winter guest. Het is een mooie karakterstudie geworden, die met zijn acht personages voldoende afwisseling biedt. Het subtiele spel maakt het een genoegen om naar te kijken.

Cijfer (0-10): 7