Underworld

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Verenigde Staten, 1997
• kleur
• Met: Dennis Leary, Joe Mantegna, Annabella Sciorra, Abe Vigoda
• Regie: Roger Christian
• Scenario: Larry Bishop
• Camera: Steven Bernstein
• Montage: Robin Russel
• Art directie: John Ebden
• Muziek: Anthony Marinelli
• Gezien: 29 april 1997, Sneak Preview, Camera Utrecht

Het misdaadverhaal is al vaak een uitnodiging geweest om de grenzen van filmgenres te overschrijden. Neem bijvoorbeeld A bout de souffle van Godard, of recenter Fargo van de gebroeders Coen. De meester van dit genre dat geen genre wil zijn is momenteel Tarantino. Velen proberen hem zijn succes na te doen. Een van hen is Roger Christian. Na zijn ergerlijke Nostradamus trakteert hij ons op de psychologische thriller Underworld.

Johnny (Denis Leary) is net uit de gevangenis gekomen en wil wraak nemen voor het neerschieten van zijn vader. Probleem is dat hij niet weet wie de dader is. In de gevangenis heeft hij een graad in de psychologie gehaald, maar geestelijk gezond is hij zelf niet te noemen. Hij ontvoert de nachtclubeigenaar Frank (Joe Mantegna), zogenaamd om hem geestelijk bij te staan, maar eigenlijk om zijn zoektocht tot een goed einde te brengen. Frank krijgt uitgebreid de gelegenheid te ontsnappen, maar doet dat niet. Er volgt een nacht van geweld en sex, waarin steeds meer stukjes van de puzzel op tafel komen.

Denis Leary zet een sterke rol neer, waarin de gekte des te beklemmender is naarmate hij zich normaler gedraagt. Het script geeft hem uitgebreid de gelegenheid om Johnny neer te zetten, bijvoorbeeld in een scène waarin hij zijn liefde voor Rodger & Hammerstein-songs bezingt. Het tempo van de film is gedragen en de gebruikte muziek is slow, wat de spanning ten goede komt. Vooral het begin is uitstekend gemonteerd. Maar het plot is uitermate teleurstellend en bovendien niet erg origineel.

De film speelt op vaderdag, en dat geeft meteen het thema aan: vaders en zonen. Naarmate de film vordert komen er steeds meer Oidipous-complexen op tafel (waarbij gemakshalve vergeten wordt dat de moeder ook een belangrijke rol speelt in dat complex). We krijgen amper iets concreets te horen over de vaders en zonen, en daardoor schiet de film zijn doel voorbij. We verwachten van een film verhalen, geen trefwoordenlijst uit een psychologisch handboek.

Underworld (de dubbele betekenis van de titel zal duidelijk zijn) is een film die veel sterker is in vorm dan inhoud. Had Christian zich beperkt tot het misdaadverhaal en er ook nog een wat beter plot aan gedraaid, dan was het allemaal wel te verteren geweest. Maar hij heeft een pretentieuze film gemaakt die als thriller en als psychologisch drama tekort schiet.

Cijfer (0-10): 6