Tesis

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Spanje, 1996
• Regie: Alejandro Amenábar
• Met: Ana Torrent, Fele Martinez, Eduardo Noriega, Miguel Picazo
• Scenario: Alejandro Amenábar
• Camera: Hans Burmann
• Geluid: Ricardo Steinberg
• Montage: M. Elena Saenz de Rozas
• Muziek: Alejandro Amenábar, Mariano Marin
• kleur, 125 minuten
• Gezien: 24 juni 1997, Sneak Preview, Camera Utrecht

Bij een groot ongeluk op de snelweg wil de langste file wel eens staan op de tegemoetkomende rijbaan. We kunnen onze neiging een glimp op te vangen van dood en verderf slecht onderdrukken. Hoeveel schande er ook afgeroepen wordt over een film als Crash van David Cronenberg, de opwinding rond verminkingen lijkt diep in velen van ons verborgen te zijn.

De laatste jaren doen er wilde verhalen de ronde over zogenaamde snuff-movies. Hierin zouden verkrachtingen en daaropvolgende moorden vastgelegd zijn. Hoewel er nog nooit een snuff opgedoken is, doen gebeurtenissen als de Dutroux-affaire de verhalen steeds overtuigender worden. En we schudden ons hoofd over zoveel onvoorstelbaarheid. Of zit er toch iets van een wild beest in ons allen?

Deze vraag zit verborgen in Tesis, de debuutfilm van de drieëntwintig jarige Alejandro Amenábar. De in Chili geboren Spanjaard heeft een film gemaakt die oogt als een thriller, maar dieper onder de huid kruipt dan normaal is in dat genre.

De filmstudente Angela (Ana Torrent) moet de metro verlaten. Er is iemand op de rails gesprongen. Agenten proberen de passagiers weg te houden van het verminkte lijf. Maar de aandrang toch te kijken is groot.

Aangekomen op de filmschool vraagt ze haar scriptiebegeleider (Miguel Picazo) gebruik te maken van zijn contacten om uiterst gewelddadige filmbeelden te bemachtigen. Ze heeft ze nodig voor haar scriptie (Tesis) over geweld in de film. Na enige verzet stemt hij toe. De volgende dag treft Angela de professor dood aan in de projectiezaal. Ze neemt de videoband mee die hij aan het bekijken was. Het blijft een snuff, waarin een verdwenen studente van de filmschool vermoord wordt.

De porno- en cultfreak Chema (Fele Martinez), die woont in een soort horrorhuis, helpt haar bij de zoektocht naar de dader. Ze verdenken de vlotte Bosco (Eduardo Noriega). Ten opzichte van beide medestudenten beginnen bij Angela angst en opwinding door elkaar te lopen.

Het thrillergedeelte van Tesis is vakkundig in elkaar gezet. Amenábar maakt meer gebruik van suggestie dan van het werkelijk tonen van gruwelijkheden en vindt een mooi evenwicht tussen spanning en humor. Het afgewogen spel van Torrent en Martinez draagt daar sterk aan bij.

Aan het eind van de film zien we hoe een Spaans tv-station na veel omhaal van woorden de snuff vertoont. Alle ziekenhuispatiënten vergeten hun kuren en gaan rechtop in bed zitten. En op dat moment weet de filmkijker dat hij zich net heeft laten meeslepen door de film en waarschijnlijk de tv ook niet zou uitzetten. We zijn medeplichtige geworden. "Toon het publiek wat het wil zien", verkondigen de filmdocenten, en het publiek heeft zich laten kennen.

De laatste jaren is er een behoorlijk aantal eigenzinnige films uit Spanje gekomen, zoals Tie me up, tie me down en Kika van Almodóvar en Vacas en La ardilla roja van Medem. Amenábar kan zich misschien nog niet tussen helemaal deze regisseurs scharen, maar met Tesis heeft hij het een doctoraalscriptie afgeleverd die aardig wat beloofd. Het is daarom spijtig dat de ondertitels behoorlijk gekuist en onnauwkeurig zijn.

Cijfer (0-10): 8