Siberia

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Nederland, 1998
• Regie: Robert Jan Westdijk
• Met: Roeland Fernhout, Hugo Metsers III, Vlatka Simac, Nicole Eggert, Johnny Lion
• Scenario: Robert Jan Westdijk, Jos Driessen
• Camera: Bert Pot
• Montage: Herman P. Koerts
• Muziek: Junkie XL
• kleur en zwart/wit
• Gezien: 18 augustus 1998, Sneak Preview, Camera Utrecht

Twee jaar geleden kwam Robert Jan Westdijk haast uit het niets naar voren met Zusje. De voor een appel en een ei gemaakte film wist het Gouden Kalf voor de beste film te veroveren. De grote vraag werd natuurlijk of Westdijk een gelukstreffer had gehad, of dat er werkelijk een nieuw talent was opgestaan.

Deze vraag kan beantwoord worden nu de opvolger, Siberia, in de bioscopen te zien is. Veel is hetzelfde gebleven: Roeland Fernhout en Hugo Metsers III als acteurs (Metsers is nu ook te zien), Clea de Koning als producent en een groot deel van de crew. Maar er was meer geld, zodat er nu op film in plaats van video gedraaid kon worden.

Siberia kent een uiterst simpel schelmenverhaal. Twee jonge Amsterdamse huisgenoten (Fernhout en Metsers) voorzien in hun levensonderhoud en -geluk door rugzaktoeristes te versieren. Wanneer de meisjes voldaan in slaap gesust zijn verdwijnen de jongens met hun geld en de fotopagina uit hun paspoort. Dit doeltreffende leven wordt verstoord wanneer er een Siberisch meisje (Vlatka Simac) hun pad kruist.

Het is niet de inhoud van het verhaal, maar de manier waarop het verteld wordt, waardoor Siberia een plezier is om naar te kijken. Westdijk maakt gebruik van veel technieken - jump cuts, sprongen tussen 16 en 35 millimeter, kleur en zwart/wit - die een dwingend ritme aan de film geven. Dit wordt nog versterkt door de opzwepende sound track van Junkie XL. Het gevolg is dat de film, ondanks een mager plot, toch meeslepend is.

Westdijk lijkt een neus te hebben voor onervaren actrices. In Zusje was Kim van Kooten, in Siberia is het Vlatka Simac. De overeenkomst is het naturelle ongedwongen spel. Fernhout en Metsers spelen wat geforceerder maar tegelijkertijd krachtiger. Deze tegenstelling geeft de verhouding tussen de drie een mooie spanning, die nergens tot een oplossing weet te komen.

Siberia geeft op overtuigende wijze het jaren negentiggevoel weer. De personages zijn gericht op snelle kicks en lijken amoreel. Maar als het er op aankomt hebben ze wel degelijk een moraal. Het is er een die niet opgelegd is, maar uit henzelf voortkomt. Hiermee zou een film die nu alleen maar bedoeld lijkt om lekker van te genieten over een flink aantal jaren aardig wat nostalgie kunnen oproepen.