Irma Vep

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Frankrijk, 1996
• Regie: Olivier Assayas
• Met: Maggie Cheung, Jean-Pierre Léaud, Nathalie Richard
• Scenario: Olivier Assayas
• Camera: Eric Gautier
• Geluid: Philippe Richard, Amaury de Nexon
• Montage: Luc Barnier, Tina Baz, Marie Lecoeur
• Art directie: François-Renaud Labarethe
• kleur, Dolby SR stereo, 98 minuten
• Gezien: 22 november 1997, 't Hoogt, Utrecht

Als je ziet hoe vaak de filmkunst zichzelf tot onderwerp maakt of tot citatenbron neemt zou je denken dat ze zich in een midlifecrisis bevindt. (Iets wat niet voorbehouden is aan de film: ook de televisie doet graag aan navelstaren). Maar net op het moment dat je het daar helemaal mee gehad hebt komt er een film die zo geestig zichzelf op de hak neemt, dat je al je bezwaren vergeet.

Irma Vep gaat over het maken van een remake van de klassieke zwijgende filmserie Les Vampires. De regisseur René Vidal (Jean-Pierre Léaud) weet, na het zien van een Hongkongnese actiefilm, dat maar één actrice de rol van de meesterinbreekster Irma Vep (een anagram van vampire) kan spelen: Maggie Cheung. Maar het maken van de remake blijkt moeilijker dan hij verwacht had.

Irma Vep is een prachtige satire die vele kanten van het filmbedrijf laat zien. Het gaat over de controverse tussen de Franse intellectuele film en de Amerikaanse amusementsfilm, de rol van de ster, de mogelijkheid of onmogelijkheid van remakes, haat en liefde op de set. Al deze draadjes zijn prachtig verweven, zodat het er weinig toe doet dat het verhaal haast plotloos is.

Maggie Cheung is betoverend. Grandioos is het moment dat ze ontdekt dat de kleedster een oogje op haar heeft. Ik vraag me een week na dato nog steeds af of haar verbazing en opgelatenheid gespeeld of spontaan was. Het is absoluut geloofwaardig dat haast iedereen verliefd op haar wordt. Ze speelt uitstekend de ster die te laat mag komen (waarbij een ander schuld krijgt) en als enige niets te horen krijgt als ze rookt op de set, maar tegelijkertijd lijdt aan een onuitgesproken eenzaamheid. Jean-Pierre Léaud is aan haar gewaagd. Hij speelt René als een knorrige teddybeer, een tobbende intellectueel, een opvliegend type die maar met moeite zijn uitbarstingen vergeven krijgt. Ook de rest van de rollen is uitstekend bezet.

Assayas weet op een subtiele manier vragen die hij opwerpt terloops te beantwoorden. Zo wordt er voortdurend gediscussieerd over de kwestie hoe je een remake van een klassieke film moet maken. De personages komen er niet uit. Maar dan zien we in een prachtig getimede scène hoe Maggie 's nachts om zich in te leven op rooftocht gaat in haar hotel, en we weten hoe het moet.

In Irma Vep krijgt de Franse film aardig wat kritiek te verduren. Als René over zijn film zegt "it's not a game, it's serious", dan verbeeldt hij aardig wat collega's. Assayas laat zien dat een film beide tegelijk kan zijn. En daarmee heeft hij een delicatesse gemaakt voor iedereen die van film houdt.

Cijfer (0-10): 9