IFFR, dagverslag 31 januari 1998

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

International Film Festival Rotterdam

Dagverslag 31 januari 1998

Van vijf kwartier buiten in de rij staan bij Luxor kun je aardig rillerig worden. Maar als je daarna weer een dag films kunt kijken is de kou snel vergeten.

De dag begon met twee Iraanse films. Mosafere-jonub (Traveller from the south) is de eerste lange speelfilm van Parviz Shahbazi, de scenarioschrijver van The white balloon. DE twaalfjarige Reza reist vanuit het zuiden van Iran naar Teheran. Onderweg komt hij een oude dame tegen. Als zij plotseling ziek wordt, gaat hij proberen geld voor haar operatie bij elkaar te krijgen. Het verhaal wordt droog verbeeld en is filmisch niet erg spannend. We krijgen vooral te zien dat de Iraanse bureaucratie geen spat beter is dan de Nederlandse. Het leukste element van de film is het schoffieachtige geschooier van Reza.

De tweede Iraanse film was werkelijk een juweeltje. Regisseur Jafar Panahi was assistent van Abbas Kiarostami en brak twee jaar geleden door met The white balloon. Zijn nieuwste, Ayneh (The mirror) gaat eigenlijk over niet meer dan de zoektocht van een meisje naar haar huis in Teheran. Ze vraagt iedereen om de weg, maar ontkent voortdurend dat ze verdwaald is. The mirror is in de eerste plaats zo leuk door het spel van Mina Mohammed Khani. Ze weet al vanaf de eerste scene je hart te stelen. Onder het verhaal zit veel commentaar verborgen over de positie van de vrouw in Iran. The mirror laat weer eens zien, dat de onmogelijkheid om alles te zeggen in Iran een subtiele en poëtische verbeelding in hand werkt. Camerawerk en montage zijn zo overtuigend, dat je het gevoel krijgt dat het allemaal voor je ogen gebeurd.

Subtiliteit is niet het etiket dat je Assassin(s) van Mathieu Kassovitz (Metisse, La haine) kunt opplakken. De film gaat over een oude huurmoordenaar (Mischel Serrault) die het einde van zijn carrière voelt naderen. Hij probeert het vak bij te brengen aan Max (Kassovitz), maar het lukt hem niet om de beroepsethiek over te brengen. Kassovitz haalt alles uit de kast om te laten zien dat televisie aanzet tot gedachtenloos geweld. Hij toont zich een begenadigd filmer, maar zou zich met wat originelere boodschappen bezig moeten houden. En iets meer ironie, zoals in Metisse, zou ook niet onwelkom zijn.

Mrtvej brouk (Dead beetle) van Pavel Marek is een van de twee Tsjechische kandidaten voor de Tiger Awards. Martin droomt ervan om acteur te worden. Maar deze ambitie gaat niet gepaard aan een overdaad aan ruggengraat. Als hij er weer eens een zootje van gemaakt heeft, wordt hij verlaten door zijn vriendin. Martin slaat door, wordt gearresteerd en beland ter observatie in een inrichting. Dead beetle is een aardige karakterstudie, maar blinkt niet uit in originaliteit en diepgang. Het is een beetje goedkoop om met het rare gedrag van gestoorden de lachers op je hand te krijgen, zeker als je hun drama niet uitwerkt. En van de beweegredenen van de 'gezonde' personages krijgen we ook al niet veel te horen.

Op weg naar de Surinaamse broodjeszaak hoorde ik, dat gisterenavond om de hoek bij het festival een schietpartij had plaatsgevonden. Even werd ik gerukt uit de droom die cinema heet. Je vergeet soms dat de wereld gewoon doordraait. Ze zal dat nog zeven dagen zonder mij moeten doen.

Naar morgen of de index.