Hard eight

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Verenigde Staten, 1996
• Regie: Paul Thomas Anderson
• Met: Philip Baker Hall, John C. Reilly, Gwyneth Paltrow, Samuel L. Jackson
• Scenario: Paul Thomas Anderson
• Camera: Robert Elswit
• Geluid: Richard King
• Montage: Barbara Tulliver
• Art directie: Nancy Deren
• Muziek: Jon Brion en Michael Penn
• kleur, 101 minuten
• Gezien: 2 december 1997, Sneak Preview, Camera, Utrecht

Neem het beroemde schilderij van Edward Hopper voor ogen: Humphrey Bogart en Marilyn Monroe in een troosteloze bar, gezien vanaf de donkere straat. Als dit beeld van troosteloosheid je niets zegt, mijdt dan Hard eight van Paul Thomas Anderson. Veel meer dan sfeer heeft deze film niet te bieden, maar als je daar ontvankelijk voor bent is dat voldoende.

Het verhaal begint als een oudere man, Sydney (Philip Baker Hall), de jonge, aan de grond zittende John (John C. Reilly) ontmoet. Hij nodigt John uit voor een kop koffie, maar zijn pogingen om te helpen stuiten op groot wantrouwen. Uiteindelijk neemt Sydney John mee naar Las Vegas en leert hem hoe je in de casino's gratis aan een hotelkamer kunt komen. Twee jaar later blijken Sydney en John nog steeds als vader en zoon door Vegas te lopen. Maar Johns verliefdheid op de serveerster Clementine (Gwyneth Paltrow) en zijn vriendschap met de beveiligingsbeamte Jimmy (Samuel Jackson) dreigen de rust te verstoren.

Voor wie Amerika vooral van de films kent heeft dat land veel magische plaatsen. Anderson verbreekt deze betovering. Als je bijvoorbeeld het beeld mocht hebben, dat een Amerikaans casino de plaats is om plezier te maken, dan wordt je daar door Hard eight van verlost. Het is een kille wereld, en zelfs bij het meest levendige spel, craps (hard eight is een worp van twee vieren in dit spel) schuilt onder het geschreeuw een grote leegte.

Anderson heeft niet veel nodig om een mooie scène te maken. De eerste twintig minuten bestaan bijna geheel uit een gesprek aan een cafetariatafel. De stemmen zijn zacht, de gebaren klein, maar toch blijft het spannend om te zien hoe de twee mannen proberen elkaar te doorgronden. Ook de toeschouwer heeft daar de gelegenheid toe vanwege het rustige tempo. Het voelt als een Franse noir met Alain Delon of een boek van Paul Auster. In de tweede helft van de film gaat de voet iets meer op het gas en is er zelfs sprake van een plot. Dat is jammer, want daarmee eindigt een film die in de berm begonnen is uiteindelijk gevaarlijk dicht bij het midden van de weg.

Een van de sterke kanten van Hard eight is het acteren. Philip Baker Hall speelt met grote waardigheid. Hij weet tegelijkertijd een grote rust uit te stralen en te suggereren dat hij een grote last met zich meedraagt. John Reilly maakt het moeilijk te geloven dat hij niet zo suf en dom is als John en Gwyneth Paltrow voegt het leven toe dat het trio nodig heeft. Samuel Jackson speelt wel erg als in Pulp Fiction. Het is lekker om naar te kijken, maar niet erg verrassend.

Hard eight is een genoegen om naar te kijken. Waar veel Amerikaanse independent films overlopen van pretenties, gaat Anderson met grote beheersing te werk. Hij weet dit niet helemaal vol te houden, maar de eerste helft is sterk genoeg om de film te dragen.

Cijfer (0-10): 7