Dr. Akagi (Kanzo sensei)

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Japan, 1998
• Regie: Shohei Imamura
• Met: Akira Emoto en Kumiko Aso
• Scenario: Shohei Imamura en Daisuke Tengan op basis van een roman van Ango Sakaguchi
• Camera: Shigeru Komatsubara
• Geluid: Kenichi Benitanai
• Montage: Hajime Okayasu
• Art directie: Hisao Inagaki
• Muziek: Yosuke Yamashita
• kleur, Dolby SR, 128 minuten
• Gezien: 8 oktober 1998, 't Hoogt, Utrecht

Volgens de 72-jarige regisseur Shohei Imamura is Dr. Akagi zijn testament. Het is een mooi testament geworden: warm, vol mededogen maar ook een beetje bitter. Alsof hij de dichter J.C. Bloem aanhaalt: "Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten / Voor de rechtvaardiging van een bestaan."

De film speelt aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, een periode die nog steeds gevoelig ligt in Japan. Een dorpsarts, Dr. Akagi, wordt door iedereen voor kwakzalver uitgemaakt, omdat hij bij elke patiënt geelzucht constateert en dezelfde medicijnen voorschrijft. En als je hem ziet rennen door het dorp, met kleine waggelende pasjes en zijn hand op de bijna wegwaaiende hoed, dan is het moeilijk om hem serieus te nemen. Hij wordt tegengewerkt door het leger, doordat ze hem niet de medicijnen geven die hij nodig heeft en doordat hun karige voedseluitgifte de dorpelingen extra vatbaar voor de ziekte maakt. Maar Dr. Akagi zet door met hulp van een opiumverslaafde collega, een voormalige prostituee, een wellustige priester en een ontsnapte Nederlandse krijgsgevangene. Op een dag isoleert hij het hepatitisvirus, maar of het genoeg is?

Japanse films zijn vaak nogal verwarrend voor Westerse kijkers. De cultuur is ons vreemd en de strakke genregrenzen die Westerse films kenmerken worden regelmatig overschreden, zodat je van een komedie ineens in een gruwelijke scène terecht kunt komen. Maar het verhaal van Dr. Akagi is zo universeel, dat er genoeg van overblijft, al zou je de helft van de Japanse verwijzingen missen.

Dr. Akagi is grappig en innemend door zijn kleurrijke karakters, maar ook indrukwekkend door het drama in de tweede helft van de film. Imamura spreekt een veelheid van emoties aan en dat maakt het een groot plezier om naar de film te kijken. De film is anders dan we gewend zijn, maar niet zo vreemd dat hij maar een handje vol liefhebbers aan zal spreken.

Uiteindelijk staat Dr. Akagi voor de keuze om of de oorzaken van hepatitis te onderzoeken of zijn patiënten zo goed mogelijk te behandelen. Het lijkt erop dat Imamura hiermee een persoonlijke dilemma verbeeldt: moet een kunstenaar de grote waarheid of de individuele verhalen uitdragen. Met zo'n mooie film is de vraag meteen het antwoord: uiteindelijk gaat het om de mensen.