The devil's advocate

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Verenigde Staten, 1997
• Regie: Taylor Hackford
• Met: Keanu Reeves, Al Pacino, Charlize Theron
• Scenario: Andrew Neiderman (roman), Jonathan Lemkin, Tony Gilroy
• Camera: Andrzej Bartkowiak
• Geluid: Tod A. Maitland
• Montage: William Henry, Mark Warner
• Art directie: Bruno Rubeo
• Muziek: James Newton Howard
• kleur, DTS/Dolby Digital/SDDS, 144 minuten
• Gezien: 9 december 1997, Sneak Preview, Camera, Utrecht

The devil's advocate? Het is aan mij om de advocaat van de duivel te spelen. De nieuwe film van Taylor Hackford (DOLORES CLAIBORNE) kreeg een zeer hoge waardering in de Utrechtse sneak preview, maar ik vond het een van de vreselijkste films van het jaar. Zelden heb ik zo verlangd naar een pauze, zo saai was de eerste helft van deze meer dan twee uur durende film. En toen het verhaal eenmaal begon te lopen bleek het gemaakt van dik hout en gezond volksverstand. Alleen Al Pacino wist mij af te houden van een spontane depressie.

Nu behoren advocatenfilms niet tot mijn geliefde genres. Rechtbankscènes zijn zo inwisselbaar, dat ze aardig wat verbaal en visueel vuurwerk moeten bevatten om me wakker te houden. Ik hoop dat ik niet te veel mensen gestoord heb met mijn gesnurk.

De held van het verhaal is Kevin Lomax (Keanu Reeves), een jonge advocaat in Florida, die zestig zaken achter elkaar winnend heeft weten af te sluiten. Zijn vechtlust is zo vermaard, dat een belangrijk New Yorks advocatenkantoor hem graag wil inhuren. Kevin en zijn vrouw Mary Ann (Charlize Theron) vertrekken naar de Big Apple met grootse verwachtingen. Maar al snel wordt Kevin zo'n workaholic, dat Mary Ann begint weg te kwijnen. En Kevins mentor, John Milton (Al Pacino), blijkt duivelse trekjes te vertonen.

Als het de bedoeling van Taylor Hackford is om te laten zien hoe saai advocaten zijn, dan is de keuze voor Reeves een ijzersterke. Hij is een zwart gat dat alle energie om hem heen opslurpt. In het grootste deel van de film slaat zelfs Pacino dood in zijn aanwezigheid. Pas als deze aan zijn solo-act mag beginnen wordt het duidelijk dat hij nog steeds een groots acteur is. Het blijft uiterlijk en clichématig vertoon - de intensiteit die hij dit jaar liet zien in Donnie Brasco is ver te zoeken - maar in de leegte die hem omgeeft straalt zijn ster des te sterker.

Na de pauze begint de film steeds meer horrorachtige trekjes te vertonen. Maar waar suspense ontbreekt blijft smakeloze goorheid over. De harteloze manier waarop Hackford zijn personages hun ondergang tegemoet laat gaan is stuitend. Wie mensen niet tot leven weet te wekken moet ze ook niet ombrengen.

De vormgeving is al even bombastisch als het verhaal. Kosten noch moeite zijn gespaard om The devil's advocate een mooi voorkomen te geven. De hele digitale trukendoos is opengetrokken, maar het blijft opsmuk. Als je twee keer de wolken versneld langs de New Yorkse hemel hebt zien bewegen, dan worden de volgende vijf keer wel erg vervelend.

Gelukkig komt aan alles een eind. De ontknoping heeft een vorm die in lagere schoolopstellen een dikke rode streep opleveren. En dan de boodschap: advocaten die hun cliënten zo goed mogelijk verdedigen, zelfs als ze weten dat ze schuldig zijn als de hel, zijn duivels. Moet ik daarvoor ruim twee uur in de bioscoop zitten? Een kruk aan de bar is een aangenamere plaats om deze stelling verdedigd te horen worden. Het toont maar weer eens de Amerikaanse hypocrisie: ze haten advocaten, maar dreigen om het minste of geringste met een rechtszaak.

Cijfer (0-10): 4