Contact

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Verenigde Staten, 1997
• Regie: Robert Zemeckis
• Met: Jodie Foster, Matthew McConaughey, James Woods, John Hurt, Tom Skerritt
• Scenario: Carl Sagan en Ann Druyan (verhaal), Michael Goldenberg
• Camera: Don Burgess
• Geluid: William B. Kaplan
• Montage: Arthur Schmidt
• Art directie: Ed Verreaux
• Muziek: Alan Silvestri
• Technicolor, DTS/Dolby Digital/SDDS, 150 minuten
• Gezien: 9 september 1997, Sneak Preview, Camera Utrecht

In deze 'nieuwe tijd' heeft de wetenschap niet meer de glans en de autoriteit die ze een paar decennia geleden bezat. Ook in de meeste Hollywoodfilms komt de wetenschapper er op zijn best stoffig vanaf. Dat Robert Zemeckis, die eerder de domheid verheerlijkte in Forrest Gump, een film ging maken over een astronome deed dan ook het ergste vermoeden. Toch is Contact interessant geworden. Carl Sagan, de populaire astronoom en schrijver van de roman waar deze film op gebaseerd is, heeft tot zijn overlijden een grote vinger in de productiepap gehad, en dat is aan de film af te zien. Zelden bevatte een science fictionfilm zoveel science zonder de fiction te vergeten.

Het begin van Contact is meteen al fascinerend. We maken een achterwaartse reis van de aarde de ruimte in. Langs de planeten, door stofwolken, planeetringen en sterrenstelsels, terwijl we steeds oudere radioflitsen horen. In een volgende scène beweegt de camera zich van buiten langzaam een meisjeskamer in. En daarmee is de toon gezet: deze film gaat over het onmetelijk grote tegenover het persoonlijke.

De meisjeskamer is van de negenjarige Ellie Arroway (Jena Malone). Ze woont alleen met haar vader, die haar de schoonheid van de sterren en de kortegolfradio laat zien. Jaren later is Ellie, nu gespeeld door Jodie Foster, astronoom. Ze houdt zich bezig met een bespot deelgebied: het sporen naar buitenaards leven. Het kost haar grote moeite om het onderzoek voort te kunnen zetten, maar als haar speurtocht uiteindelijk iets oplevert heeft storten politiek en religieuze krachten zich op de resultaten.

Contact toont de wetenschapper zoals die zelden voorkomt in Hollywoodfilms. We zien de strijd die de hij moet voeren om zijn onderzoek op de rails te houden, de opwinding als er eindelijk resultaten gevonden zijn, de moeite om die resultaten op een waarachtige manier in de media over te brengen. Jodie Foster weet de spanningen die dit oproept duidelijk te maken met bezeten, gepassioneerd spel.

Naarmate de film vordert verschuift de aandacht naar de tegenstelling tussen wetenschap en religie. Zemeckis weet de boodschap zo te verpakken dat de film zowel voor religieuze propaganda als blasfemie is uitgemaakt. Voor de minder fanatieken geeft Contact een boel om over na te denken. Is wetenschap net zo zeer een geloof als religies? Wanneer hou je niet te bewijzen waarnemingen voor waar en wanneer voor zinsbegoochelingen?

Contact valt ook op andere niveaus te genieten. Zo ontspint er zich een romance tussen Ellie en de theoloog Palmer Joss (Matthew McConaughey), waarbij het maar de vraag is of liefde tegengestelde levensopvattingen kan overbruggen.

Technisch zit Contact uitstekend in elkaar. De speciale effecten die gebruikt worden om een ruimtereis te verbeelden zijn betoverend. De geluidsband speelt een belangrijke rol in het overbrengen van de weidsheid van het heelal. Nergens overheerst de techniek echter het verhaal.

Contact is een rijke en intelligente film. Het verhaal laat ruimte genoeg voor eigen interpretaties, en voor bijna iedereen is er iets moois in te ontdekken. Een pareltje in een oceaan van stompzinnigheid.

Cijfer (0-10): 8