Career girls

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Verenigd Koninkrijk, 1997
• Regie: Mike Leigh
• Met: Katrin Cartlidge, Lynda Steadman
• Scenario: Mike Leigh
• Camera: Dick Pope
• Geluid: George Richards
• Montage: Robin Sales
• Art directie: Eve Stewart
• Muziek: Marianne Jean-Baptiste
• kleur, Dolby, 87 minuten
• Gezien: 17 september 1997, Springhaver, Utrecht

Toen Mike Leigh vorig jaar in Cannes de gouden palm won met Secrets and lies lag Career girls al op de plank. Deze film ligt dichter bij oudere Leighfilms als Life is sweet en Naked dan bij zijn succesvolle voorganger. Het plot is minder belangrijk, de kracht ligt bij de karakters.

Mike Leigh heeft dan ook een bijzondere aanpak. Hij begint met een klein idee en verzamelt dan zijn acteurs. In een repetitieperiode van een aantal weken ontwikkelen ze samen de personages. En dan pas schrijft Leigh het script en gaat hij filmen. Deze theaterachtige aanpak zorgt ervoor dat de karakters veel diepte krijgen. Vaak zijn ze behoorlijk grotesk, zonder dat ze ongeloofwaardig worden.

Tot nu toe speelde de films van Leigh zich af in een beperkte tijd. In Career girls gebruikt hij voor het eerst flash backs, omdat de film over de ontwikkeling van personen gaat. We zien twee vrouwen, Hannah (Katrin Cartlidge, Naked, Breaking the waves) en Annie (Lynda Steadman), die eind jaren tachtig in hetzelfde studentenhuis woonden. Bijna tien jaar later komt Annie bij Hannah op bezoek. Aanvankelijk verloopt de ontmoeting stroef en komen de vrouwen alleen maar los als ze over hun werk praten. Maar langzamerhand komt de onderlinge vertrouwdheid terug. Ze gaan samen huizen bekijken die geen van beiden kan betalen. Ze blijken weer lol om niets te kunnen maken, wat ons een aantal heerlijke scènes oplevert.

Als studente is Hannah opgefokt, cynisch, terwijl Annie zeer onzeker is vanwege een huidaandoening. Hun discussies gaan hard tegen hard, maar ze groeien steeds dichter naar elkaar toe. Ze vormen een front tegen huisgenoten, vriendjes en iedereen die ze verder tegenkomen. Tien jaar later zijn ze gematigder. Grote levensvragen zijn vervangen door zoektochten op een praktische niveau. Ze hebben zich aangepast, kunnen er bijna mee leven dat hun werk niets te maken heeft met hun studies literatuur en psychologie, kunnen bijna verdragen dat ze alleen door het leven gaan. Maar tijdens hun gezamenlijke weekend komen ze een aantal mensen uit het verleden tegen, wat oude vragen weer boven doet komen.

Katrin Cartlidge bewijst wederom een van Engelands interessantste actrices te zijn. Met de haar kenmerkende energie en haar spitse gezicht en scheve tanden laat ze een grote indruk achter. Lynda Steadman, die na een aantal tv-films haar speelfilmdebuut maakt, zet er prachtig ingetogen spel tegenover. Het is knap hoe ze in de rustige dertigjarige Annie de onzekerheid van de twintigjarige laat doorschemeren. Mark Benton is ontroerend in zijn rol van uiterst slimme maar doorgedraaide Rick, die vet van haar en buik is.

Career girls kent maar een minpuntje. Te vaak wordt er gesproken over de toevalligheid van ontmoetingen. Deze postmoderne blootlegging van de verhaalstructuur is te geforceerd, en Leigh kan dit beter overlaten aan regisseurs die interessant willen doen. Hij heeft dit niet nodig, daarvoor is zijn talent om mensen in hun volheid te laten zien te groot. Zijn films nodigen uit om meerdere keren gezien te worden, niet vanwege het verhaal, maar om het weerzien met de personages.

Cijfer (0-10): 8