Wilde

Filmrecensie van Jan-Willem Swane

• Verenigd Koninkrijk, Verenigde Staten, Japan, Duitsland, 1997
• Regie: Brian Gilbert
• Met: Stephen Fry, Jude Law, Vanessa Redgrave, Jennifer Ehle
• Scenario: Julian Mitchell, gebaseerd op Oscar Wilde van Richard Ellmann
• Camera: Martin Fuhrer
• Geluid: Colin Miller
• Montage: Michael Bradsell
• Art directie: Maria Djurkovic
• Muziek: Debbie Wiseman
• kleur, Dolby stereo, 116 minuten
• Gezien: 25 november 1997, Sneak Preview, Camera, Utrecht

Oscar Wilde heeft een symbolische plaats in de Britse geschiedenis. De Ierse dichter stierf in 1900 door zijn verblijf in een Engelse gevangenis, waar hij terecht was gekomen vanwege zijn homoseksualiteit. Hiermee werd hij het modelslachtoffer van de bekrompen Victoriaanse moraal.

De laatste twee films over Oscar Wilde stammen uit 1960, het werd dus tijd voor een nieuwe visie. Nu kan getoond worden wat toen buiten beeld gehouden moest worden. Dus zien we Stephen Fry zoenen en vrijen met mannen. Dat homoseksualiteit op het grote scherm nog steeds bijzonder is, bleek uit de reacties van een grotendeels onvoorbereid sneak previewpubliek. Er werd veel gegiecheld en gegruwd. En dat terwijl Wilde zeker niet explicieter is dan de gemiddelde heterofilm.

Regisseur Brian Gilbert heeft van Wilde een brave film gemaakt. We worden netjes door het tragische leven van de dichter geleid, maar nergens wordt duidelijk wat het betekende om een buitenbeentje als Oscar Wilde te zijn. Het voortdurend laten terugkeren van een kinderverhaaltje van Wilde is niet voldoende om zijn drijfveren over te brengen. Waarom trouwde hij terwijl hij zijn voorkeuren kende, waarom was hij niet voorzichtiger? Het wordt amper duidelijk.

Zoals we van door de BBC gefinancierde films mogen verwachten zijn de vormgeving en het spel in Wilde prima verzorgd. Stephen Fry geeft Wilde een innemende, melancholieke verschijning. Jude Law zet de grilligheid van Bosie, de jonge man die de aanleiding voor Wilde's neergang was, uitstekend neer. De uitschieter is Michael Sheen, die in Robert Ross, de eerste mannelijke liefde van Wilde, het verloop van de tijd vorm geeft.

Maar het mooiste zijn de teksten van Wilde die door Fry op een prachtige manier worden voorgedragen. En dat geeft tegelijk het probleem van deze film aan: hij weet weinig toe te voegen aan wat Oscar Wilde ons nagelaten heeft. Misschien was een documentaire meer op zijn plaats geweest.

Cijfer (0-10): 6